Ik ging het al snel in twijfel trekken.

Toen hij bijvoorbeeld op het kinderdagverblijf in paniek raakte van elke vader met donker haar die zijn kind kwam ophalen. Zijn behandelend arts van dat moment was namelijk een meneer met donker haar.

Of toen hij uit zijn plaat ging als er een kappersjasje of verfjasje aan gedaan werd. Dat was echt een no-go. Toen ik er over na ging denken vond ik dat het jasje ook wel verdacht veel leek op een operatiejasje.

Hij was toen nog geen twee. Maar had duidelijk wel herinneringen. Hij had nog geen taal tot zijn beschikking, dus herinneringen in woorden had hij niet. Hij kon ook geen woorden geven aan de beelden of gevoelens die hij had. Maar dàt hij zich iets herinnerde, was wel duidelijk.

Gelukkig is er steeds meer aandacht voor dat baby’s zich ècht wel iets herinneren van potentieel traumatische gebeurtenissen. Alleen sla je ze dan met name op in je lijf. “The body keeps the score” van Bessel van de Kolk maakt dit mooi duidelijk. En ik zag het bij onze zoon.

Een vroegkinderlijk trauma is behoorlijk lastig, want je kan er niet over praten. Je hebt geen woorden als baby of peuter. Maar de onveiligheid, de kwetsbaarheid, de pijn die je ervaren hebt, geuren, beelden, geluiden, die zijn opgeslagen als herinnering in je lichaam.

Met behulp van lichaamsgerichte therapie kan zo’n trauma langzaam behapbaar worden. Mijn zoon leerde dat hij niet meer die kwetsbare baby is van toen, maar een grote jongen die zelf controle kan hebben over dingen. Hij màg regie nemen. Hij leert voelen wat stress met hem doet. En dat zijn overlevingsstrategie (in zijn schulp kruipen en jezelf afsluiten) heel logisch was, maar nu niet meer altijd nodig is. En soms zelfs in de weg zit. Hij leert contact maken met zijn lichaam en signalen herkennen.

Wàt een weg, voor een kind dat zich toch nergens meer iets van zou herinneren….

En wat fijn dat er inmiddels op jonge leeftijd al EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) voor preverbaal trauma kan worden ingezet. Om dàt wat in het lichaam zit niet te laten inslijten tot patronen die bijna niet meer om te buigen zijn.

Baby’s kunnen dan misschien niet praten, maar voelen des te meer.

Marianne Versaevel, coach en ouder van kind met medische complicaties, 2021

“Ikzelf kan mij erg vinden in deze ervaring van deze moeder, ikzelf was kind. “The body keeps the score” ook dit is voor mij van toepassing. mijn lichaam heeft fibromyalgie ontwikkeld, door de operaties toen ik nog geen 3 maanden oud was. Door de jaren dat er is gelaserd. Geen goede binding met mijn moeder. Ja, het heeft meer gedaan dan wat men verwacht had…” (volwassene met CMN)

“Jaa, ook mijn ervaring. Vastgebonden op mijn buik, keer op keer naar het ziekenhuis, ouders die 1 uurtje per dag op bezoek mochten. Heel mijn veiligheidssysteem is aangetast. Nu gaat het gelukkig anders in ziekenhuizen.” (volwassene met CMN)

“Onze dochter is 3x geopereerd, met 4 mnd, 1 jaar en 1,5 jaar. Ze had hetzelfde als in het verhaal. Bang bij de kapper met zo’n schortje aan en tot op de dag van vandaag (ze is nu 11 jaar) is ze bang voor alles wat verkleed is. Toch een link met de artsen in blauwe pakken, mondkapjes en mutsjes op… Ze zou nog een keer geopereerd worden, een littekencorrectie, maar ze durft met geen mogelijkheid meer naar een ziekenhuis.”

“Heel herkenbaar. Onze dochter is met 0,5 en 1,5 jr geopereerd en heeft een enorm dokters-kapper-tandarts trauma gehad vanaf 2 jaar. Ze ging altijd huppelend het ziekenhuis is, maar zodra een arts haar naam riep begon ze te huilen, op de grond liggen, schreeuwen slaan en schoppen. Blinde paniek! Cadeautjes van de dokter smeet ze op de grond. Zo zielig. Het scheelde heel erg als de arts zijn witte jas uit deed voordat hij/zij haar haalde. Ze verstopte zich zelfs achter een gordijn bij ons thuis toen ik een keer een witte doktersjas aantrok om doktertje te spelen met haar.
Als opa (ook dokter) in haar oortjes wilde kijken, was de paniek er ook, dit liet ze niet toe! We hebben veel doktertje gespeeld en haar de dokter laten zijn. Nu is ze 6 en kun je er over praten en gaat het goed. Ze vindt dingen waarover ze geen controle heeft (van tevoren niet weet wat er komt) nog steeds erg spannend!”

“Ik ben zelf moeder van een meisje met CMN. Ook als moeder kan je getraumatiseerd zijn door medische ingrepen en pijn bij je kind en dit heeft dan ook weer een enorme impact op het kind en ook op de hechting. Het is een wisselwerking.”

Ook andere patiënten organisaties zetten zich in voor de verbetering van medische zorg. Lees in het artikel ‘witte jassen’ hoe stichting Kind en Ziekenhuis zich onder andere inzet voor meer vertrouwen en minder angst bij kinderen in het ziekenhuis.

Wetenschappelijke onderbouwing vind je onder andere bij Bessel van der Kolk of Peter Levine. Bessel van der Kolk is een Amerikaanse psychiater die veel onderzoek heeft gedaan naar trauma. Hij begon bij veteranen met PTSS (posttraumatische stressstoornis) en breidde dit uit naar andere traumatische gebeurtenissen, zoals misbruik in de vroege jeugd. In onder andere de academische ziekenhuizen wordt bij de medische psychologie steeds meer EMDR toegepast voor vroegkinderlijk trauma. Daar wordt EMDR gegeven door middel van het vertellen door een verhaal door de ouders. Peter Levine is de schrijver van het boek De tijger ontwaakt. Hij heeft een psychosomatische aanpak ontwikkeld waarbij je het lichaam behandelt om het trauma aan te pakken.