Stichting Rouwkost

Aangeboren moedervlekken en rouw

Bij rouw denk je al snel aan overlijden. Maar rouw is ook een kindje krijgen met bijvoorbeeld een zeldzame aandoening; anders dan de verwachting. Dat wordt ook wel levend verlies genoemd. Er zijn ouders lid die verdriet of zorgen hebben om hun kindje met aangeboren moedervlekken. Er zijn ook enkele leden van NNN overleden aan complicaties van aangeboren moedervlekken. Reden voor NNN om bij het event van Stichting Rouwkost aanwezig te zijn.

Stichting Rouwkost

Stichting Rouwkost had voor deze dag een interessant programma samengesteld waarbij NNN aanwezig is geweest. Hoofdspreker voor deze dag was Prof. dr. em. Manu Keirse. Manu Keirse (1946) is klinisch psycholoog en emeritus hoogleraar verliesverwerking aan de faculteit geneeskunde van de Katholieke Universiteit Leuven. Hij was ook ziekenhuisdirecteur en vier jaar lang kabinetschef op het Belgische ministerie van Volksgezondheid. Daarnaast was ook Arjan Lock aanwezig. Arjan is presentator van het televisieprogramma ‘ik mis je’.

Lezing Prof. dr. em. Manu Keirse

In zijn presentatie ging Manu Keirse dieper in op het gebrek van begrip en de misvattingen in de samenleving over rouw. Verlies verwerk je niet, je verweeft het in je leven. Er staat geen tijd voor, je draagt het een leven lang mee. Veel mensen denken dat je verdriet na een jaar ‘verwerkt’ moet hebben. Als het lang duurt kan men het zelfs een psychische stoornis gaan noemen (b.v. depressief). Rouw is geen ziekte of stoornis. Met concrete voorbeelden verteld Manu over dementerende mensen, maar nog precies de datum en tijd van hun miskraam weten. Hij vertelt over het verdriet van ouders die naar hem toe kwamen en niet wisten wat er met hun kindje gebeurd is na de afgebroken zwangerschap. Hij had uitgezocht dat dit waarschijnlijk met het ziekenhuisafval, in de vuilniswagen naar de afvalverbrandingsoven is gegaan. Gelukkig wordt hier tegenwoordig beter bij stil gestaan. Ongeboren kinderen kunnen tegenwoordig geregistreerd worden bij de burgerlijke stand.

Rouw

Wat is rouw? Oneindig moe zijn. Overweldigd worden door een hoeveelheid emoties. Iedereen beleeft het anders en gaat er anders mee om. Manu Keirse vertelde over boosheid. Dat zijn opgekropte emoties. Opgekropte boosheid wordt vaak geuit tegen de mensen die dicht bij de rouwende staan. Dit wordt vervolgens niet begrepen. Hij noemt het een natuurlijke reactie en vergelijkt het met een kind die boos is op de tafel, nadat hij zich tegen de tafel heeft gestoten (‘stomme tafel’).

Met voorbeelden vertelt hij hoe een ouderpaar terugkeert naar het werk na een vreselijke verlieservaring van hun dochter. De man wordt goed opgevangen, zijn leidinggevende geeft aan dat hij rust mag nemen wanneer hij dat nodig heeft. Hij voelt zich begrepen. Geleidelijk aan keert hij weer terug in zijn werkomgeving. De vrouw werkt in de keuken bij een palliatieve afdeling in het ziekenhuis. Ook zij krijgt een vriendelijk gesprek. De opvatting van haar leidinggevende is: hoe harder je werkt hoe eerder je het vergeet en er bovenop zult komen. De vrouw is doodop geraakt en niet meer naar haar werk gegaan. Manu Keirse gaf aan dat de eerste werkgever wist hoe hij moest omgaan met zijn werknemer door het lezen van zijn boek: ‘Helpen bij verlies en verdriet, een gids voor het gezin en de hulpverlener’. “Door je emoties onder ogen te zien kun je beschikbaar blijven voor anderen.” (quote uit boek).

Schuldgevoelens

Schuldgevoelens kunnen ook een groot onderdeel van rouw en verlies zijn. In zijn voorbeeld vertelde hij over een bus met schoolkinderen die verongelukt was en ouders zich schuldig voelden omdat ze hun kind meegestuurd hadden, terwijl het kind zich niet lekker voelde. Ook kinderen kunnen met schuldgevoelens zitten, bijvoorbeeld als ze ruzie hadden gehad met een overleden broer of zus. Wat Manu Keirse dan zegt is: ‘je mag je schuldig voelen, maar je bent het niet.’

Mijn eigen persoonlijke ervaring

Door Marjolein. De presentatie van Manu Keirse maakte indruk op mij. Zo herkenbaar. Mijn zoon Dafnis is in 2012 overleden. Ik dacht toen dat ik het dieptepunt wel had bereikt, na zijn heftige ziekteperiode. Na zijn overlijden ben ik door blijven werken. Ik werkte in het basisonderwijs op een school in een verbetertraject. Dat vraagt extra inzet, omdat de inspectie de school een onvoldoende heeft gegeven. Ook ik had de overtuiging dat ik beter kon werken, dan op een bank zitten. In 2016 was ik fysiek helemaal op. Vier jaar later. Niemand dacht meer aan rouw. Ik sliep nauwelijks en had moeite om rechtop te lopen. In die tijd had ik ruzie met collega’s en mensen om mij heen. Uiteindelijk heb ik ontslag genomen. Later ben ik gescheiden. Heel vaak heb ik mij schuldig gevoeld.

Hoe het met mij nu gaat? Na heel veel rust en begeleiding voel ik mij goed en begin ik weer plezier te krijgen in mijn werk. Het is 10 jaar later.

Manu’s boodschap dat de maatschappij anders om moet gaan met rouw en verlies komt binnen. Er is nog veel te verbeteren. Zijn boek heb ik gekocht. Ik kan het boek aanraden. Er zijn hoofdstukken gewijd aan ouders, mannen en vrouwen (en hun verschillen), grootouders, broers en zussen, levend verlies. Het leest makkelijk, met veel concrete voorbeelden uit zijn praktijk.